Παρατηρητήριο Θεμάτων Αναπηρίας

Η «Μελέτη για τη Διαμόρφωση Συνθηκών και Πλαισίων Ανεξάρτητης Διαβίωσης στην Κοινότητα» σχεδιάστηκε από την Ε.Σ.Α.μεΑ. και εκπονήθηκε από το Κέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου – Ίδρυμα Θεμιστοκλή & Δημήτρη Τσάτσου (ΚΕΣΔ) και αποτελεί το Παραδοτέο (Π3.2γ) της Δράσης 3.2 του Υποέργου 3 στο πλαίσιο του «Παρατηρητηρίου Θεμάτων Αναπηρίας», με σκοπό τη διερεύνηση των αναγκαίων συνθηκών και πλαισίων για την ανεξάρτητη διαβίωση των ατόμων με αναπηρία στην κοινότητα, υπό την οπτική του άρθρου 19 της Σύμβασης των ΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με Αναπηρίες και του άρθρου 21 του Συντάγματος της χώρας, και τη συμβολή στην ανάπτυξη επιχειρησιακού σχεδιασμού για την επίτευξη της. 

Η ανεξάρτητη διαβίωση αποτελεί για το αναπηρικό κίνημα την  κορωνίδα των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία, καθώς συμπυκνώνει τη φιλοσοφία, το σκοπό, και το περιεχόμενο, του συνόλου των ατομικών ελευθερίων και των κοινωνικών δικαιωμάτων. Η ανεξάρτητη διαβίωση αφορά στην πλήρη ένταξη και δυνατότητα συμμετοχής των ατόμων με αναπηρία στην κοινωνία σε ίση βάση με τους άλλους.

Με την αναγνώριση του δικαιώματος όλων των ατόμων με αναπηρία να ζουν στην κοινωνία με ίσες επιλογές, το άρθρο 19 της Σύμβασης καταρχάς στέλνει ένα ξεκάθαρο μήνυμα στα κράτη: οι πρακτικές απομόνωσης και διαχωρισμού των ατόμων με αναπηρία σε ιδρύματα, αποτελούν κατάφωρη παραβίαση της εγγενούς ανθρώπινης αξιοπρέπειας και ελευθερίας τους.

Η αποιδρυματοποίηση βέβαια, αποτελεί αναγκαία, αλλά όχι ικανή συνθήκη για την εκπλήρωση του δικαιώματος στην ανεξάρτητη διαβίωση. Εξάλλου ο ιδρυματισμός των ατόμων με αναπηρία αποτελεί φαινόμενο που αναπτύσσεται και μέσα στο οικιακό περιβάλλον. 

Το δικαίωμα των ατόμων να αυτοπροσδιορίζονται, να παίρνουν αποφάσεις και να κάνουν ελεύθερες επιλογές σχετικά με το πού, με ποιον και πως θα ζουν, απαιτεί αφενός τη διαμόρφωση πλέγματος δομών και υπηρεσιών εξατομικευμένης υποστήριξης σε επίπεδο κοινότητας, αφετέρου τη διασφάλιση της καθολικής προσβασιμότητας και πρόσβασης σε όλους τους τομείς. Στο δομημένο περιβάλλον, στις υπηρεσίες γενικού κοινού, στις μετακινήσεις, στην εργασία, στην εκπαίδευση,  στην υγεία, στον πολιτισμό.

Η εμπειρία των ατόμων με αναπηρία έχει επίσης καταδείξει την επιτακτική αναγκαιότητα για την ανεξάρτητη διαβίωση τους, της ριζικής αναδιαμόρφωσης της κυρίαρχης κουλτούρας σε όλα τα επίπεδα. 

Στην ουσία της η ανεξάρτητη διαβίωση έρχεται εν τέλει να αμφισβητεί τις κατεστημένες σχέσεις του ατόμου με αναπηρία και με το οικογενειακό του περιβάλλον, από το οποίο, ειδικά στη χώρα μας, εξακολουθεί να εξαρτάται σχεδόν απόλυτα. 

Η μελέτη αναγνωρίζοντας τον κεντρικό ρόλο της περιφερειακής/τοπικής αυτοδιοίκησης στην προώθηση της διαβίωσης στην κοινότητα, καταλήγει στην κατάρτιση σχεδίου δράσης για την Περιφέρεια Αττικής, το οποίο αποσκοπεί να αποτελέσει ένα πιλοτικό πρόγραμμα θεσμικών παρεμβάσεων, πολιτικών και μέτρων για την προαγωγή της ανεξάρτητης διαβίωσης των ατόμων με αναπηρία σε τοπικό επίπεδο.

Ιωάννης Βαρδακαστάνης

Πρόεδρος Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.)

Το βιβλίο είναι διαθέσιμο προς λήψη (βλ. παρακάτω) σε διάφορες εναλλακτικές μορφές (προσβάσιμο Word, προσβάσιμο PDF, έκδοση LargePrint, ακουστική έκδοση MP3, κ.λπ.). 

Έκδοση:

Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.)
Κεντρικά γραφεία: Ελ. Βενιζέλου 236, T.Κ. 163 41, Ηλιούπολη
Τηλ. 210 9949837, e-mail: esaea@otenet.gr 
www.esamea.gr, www.paratiritirioanapirias.gr
https://www.facebook.com/ESAmeAgr/
https://twitter.com/ESAMEAgr
Youtube ESAmeAGr

Αθήνα, 2020

Η παρούσα μελέτη συγχρηματοδοτήθηκε από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό ταμείο) στο πλαίσιο της Πράξης «Παρατηρητήριο Θεμάτων Αναπηρίας» που εντάσσεται στους Άξονες Προτεραιότητας: 1 «Συστημικές Παρεμβάσεις των θεσμών της αγοράς εργασίας και της πρόνοιας», 4 «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας» και 5 «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου» του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση 2014-2020».

ISBN πρωτότυπης έκδοσης (έντυπο βιβλίο): 978-618-5124-40-3