~~~~~~~~~~~~~~ *** Σημειωσεις *** ~~~~~~~~~~~~~~ 1. Στο παρον εχουν αφαιρεθει τυχον εικονες, σχηματα, πινακες, κλπ. που περιλαμβανονται στην πρωτοτυπη εντυπη εκδοση και εχουν αντικατασταθει απο τις "εναλλακτικες περιγραφες" τους για μη βλεποντες. Όταν μια εικονα, γραφημα, κ.λπ. παρεχεται και σε ξεχωριστο προσβασιμο αρχειο, π.χ. Excel, PowerPoint, κ.λπ., τοτε περιλαμβανεται και σχετικη παραπομπη στο παρον. 2. Αν μεσα στο κειμενο περιλαμβανονται παραπομπες με αριθμους σελιδων (π.χ. «βλεπε στη σελιδα 16»), αυτες αφορουν στη σελιδες του πρωτοτυπου εντυπου (βλ. μορφη Word και PDF). 3. Στο παρον περιλαμβανονται πληροφοριες σε σχεση με τη σελιδοποιηση του εγγραφου στην πρωτοτυπη εντυπη μορφη του. Οι αριθμοι της πρωτοτυπης σελιδοποιησης ειναι σε { }, δηλ. μεσα σε αγκιστρα, π.χ. «{σελιδα 20}». 4. Στο παρον περιλαμβανονται πληροφοριες σε σχεση με τη δομη του εγγραφου. Με ετικετες σε [ ], δηλ. μεσα σε αγκυλες, επισημαινεται η εναρξη καθε κεφαλαιου (π.χ. «[Κεφαλαιο] 5»), ενοτητας (π.χ. «[Ενοτητα] 5.1»), υποενοτητας (π.χ. «[Υποενοτητα] 5.1.2») και παραγραφου (π.χ. «[Παραγραφος] 5.1.2.3»). Επισης, το τελος καθε ενοτητας οριζεται απο μια διπλη γραμμη και το τελος καθε υποενοτητας απο μονη γραμμη. 5.Τυχον υποσημειωσεις που περιλαμβανονται στην πρωτοτυπη εντυπη εκδοση, θα τις συναντησετε εδω μονο ως παραπομπες μεσα στο κειμενο και συγκεκριμενα σε [ ], δηλ. μεσα σε αγκυλες, π.χ. «[υποσημειωση 3]». Το περιεχομενο των υποσημειωσεων εχει μεταφερθει σε ξεχωριστο αρχειο, οπου ειναι συγκεντρωμενες, κατα αυξοντα αριθμο, ολες τις υποσημειωσεις του εγγραφου. ~~~~~~~~~~~~~~ *** Εξωφυλλο *** ~~~~~~~~~~~~~~ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΘΕΜΑΤΩΝ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ [Λογοτυπο] Ε.Σ.Α.μεΑ. ΟΔΗΓΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΓΙΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ: πως να ιδρυσεις μια κοινωνικη συνεταιριστικη επιχειρηση [Λογοτυπο] (αριστερα) Σημαια Ευρωπαικη Ενωση Ευρωπαικο Κοινωνικο Ταμειο (κεντρο) Επιχειρησιακο Προγραμμα Αναπτυξη Ανθρωπινου Δυναμικου, Εκπαιδευση και Δια Βιου Μαθηση Ειδικη Υπηρεσια Διαχειρισης Με τη συγχρηματοδοτηση της Ελλαδας και της Ευρωπαικης Ενωσης (δεξια) ΕΣΠΑ 2014-2020 αναπτυξη-εργασια-αλληλεγγυη [Τελος λογοτυπου]. ~~~~~~~~~~~~~~ *** Εσωφυλλο*** ~~~~~~~~~~~~~~ Εκδοση: Εθνικη Συνομοσπονδια Ατομων με Αναπηρια (Ε.Σ.Α.μεΑ.) Κεντρικα γραφεια: Ελ. Βενιζελου 236, T.Κ. 163 41, Ηλιουπολη Τηλ.210 9949837, e-mail: esaea@otenet.gr, www.esamea.gr, www.paratiritirioanapirias.gr Αθηνα, 2019 Η παρουσα εκδοση συγχρηματοδοτηθηκε απο την Ελλαδα και την Ευρωπαικη Ενωση (Ευρωπαικο Κοινωνικο ταμειο) στο πλαισιο της Πραξης «Παρατηρητηριο Θεματων Αναπηριας» που εντασσεται στους Αξονες Προτεραιοτητας: 1 «Συστημικες Παρεμβασεις των θεσμων της αγορας εργασιας και της προνοιας», 4 «Αναπτυξη Ανθρωπινου Δυναμικου στην Περιφερεια Στερεας Ελλαδας» και 5 «Αναπτυξη Ανθρωπινου Δυναμικου στην Περιφερεια Νοτιου Αιγαιου» του Επιχειρησιακου Προγραμματος «Αναπτυξη Ανθρωπινου Δυναμικου, Εκπαιδευση και Δια Βιου Μαθηση 2014-2020» ISBN πρωτοτυπης εκδοσης (εντυπο βιβλιο): 978-618-5124-08-3 Επιμελεια εντυπου: Κοι.Σ.Π.Ε. ΑΘΗΝΩΝ «Η ΕΙΚΟΝΑ» Μεσογειων 154, Αθηνα 11527 Τηλ.: 210 7473951, Fax: 210 7474072 e-mail: koispeeikona@outlook.com.gr Παραγωγη Εκδοσης Απλου Κειμενου TXT (simple text): ΙΝFALIA PC ΒΕΠΕ Θεσσαλονικης (κτιριο Γ2), Πυλαια 55535 Τηλ.: 2310 365180, e-mail: info@infalia.com Ιστοσελιδα: www.infalia.com ~~~~~~~~~~~~~~ *** Περιεχομενα *** ~~~~~~~~~~~~~~ Προλογος Προεδρου Ε.Σ.Α.μεΑ. {σελιδα 2} 1. Τι ειναι η κοινωνικη και αλληλεγγυα οικονομια {σελιδα 3} 2. Συνεταιρισμοι και κοινωνικες επιχειρησεις {σελιδα 4} 3. Η συμβολη της Κ.ΑΛ.Ο. στην κοινωνια και την οικονομια {σελιδα 5} 4. Η Κ.ΑΛ.Ο. στην Ελλαδα με αριθμους {σελιδα 6} 5. Η κοινωνικη και αλληλεγγυα οικονομια & οι φορεις της στο ελληνικο θεσμικο πλαισιο {σελιδα 7} 6. Οι κοινωνικες συνεταιριστικες επιχειρησεις ενταξης {σελιδα 8} 7. Γιατι επιλεγουμε μια Κοιν.Σ.Επ. Ενταξης: συγκριτικα πλεονεκτηματα {σελιδα 9} 8. Η διαδικασια δημιουργιας μιας Κοιν.Σ.Επ.: Τυπικες και ουσιαστικες διαστασεις {σελιδα 10} 9. Ουσιαστικες διαστασεις της προετοιμασιας για την ιδρυση της Κοιν.Σ.Επ. {σελιδα 11} 10. Τυπικη-υποχρεωτικη διαδικασια ιδρυσης της Κοιν.Σ.Επ. {σελιδα 12} 11. Τυπικα κριτηρια υπαγωγης στο μητρωο φορεων κοινωνικης και αλληλεγγυας οικονομιας {σελιδα 14} 12. Διοικηση της Κοιν.Σ.Επ. {σελιδα 15} 13. Πηγες χρηματοδοτησης {σελιδα 15} 14. Φορεις που παρεχουν υποστηριξη σε κοινωνικες συνεταιριστικες επιχειρησεις {σελιδα 16} ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ *** Προλογος Προεδρου Ε.Σ.Α.μεΑ. *** ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ (Φωτογραφια του Ιωαννη Βαρδακαστανη, Προεδρου της Ε.Σ.Α.μεΑ.) Το «Παρατηρητηριο Θεματων Αναπηριας» της Εθνικης Συνομοσπονδιας Ατομων με Αναπηρια (Ε.Σ.Α.μεΑ.) αποτελει τον επιστημονικο και ερευνητικο βραχιονα της Συνομοσπονδιας που ενδυναμωνει τη θεσμικη ικανοτητα του φορεα ως προς την αποτελεσματικη προστασια και προωθηση των δικαιωματων των ατομων με αναπηρια, χρονιες παθησεις και των οικογενειων τους στη χωρα. Το Παρατηρητηριο εχει ως σκοπο να παραγει εγκυρη πληροφορηση, τεκμηριωση και επιστημονικη γνωση για τα θεματα της αναπηριας, και να συμβαλει στη διαμορφωση πολιτικων που θα εξασφαλισουν ισα δικαιωματα και ισες ευκαιριες για τα ατομα με αναπηρια, χρονιες παθησεις και τις οικογενειες τους. Προκειμενου να υπηρετησει τον σκοπο του, το Παρατηρητηριο αναπτυσσει πολυπλευρες δρασεις επιστημονικης/ερευνητικης φυσης, δρασεις ενημερωσης και συμβουλευτικης καθοδηγησης προς τους πολιτες με αναπηρια και χρονιες παθησεις, καθως και ενεργειες δικτυωσης και δημοσιοτητας. Ο παρον οδηγος (Π4.5) αποτελει μερος μια σειρας 5 συντομων οδηγων που εκπονηθηκαν στο πλαισιο του Π.Ε. 4 του Υποεργου 1 «Σχεδιασμος και λειτουργια του Παρατηρητηριου Θεματων Αναπηριας» της Πραξης «Παρατηρητηριο Θεματων Αναπηριας» του Επιχειρησιακου Προγραμματος «Αναπτυξη Ανθρωπινου Δυναμικου, Εκπαιδευση και Δια Βιου Μαθηση 2014-2020», με συγχρηματοδοτηση απο την Ελλαδα και απο το Ευρωπαικο κοινωνικο Ταμειο. Η Ε.Σ.Α.μεΑ., εχοντας γνωση πρωτιστως των δυσκολιων και των εμποδιων που αντιμετωπιζουν τα ατομα με αναπηρια, χρονιες παθησεις και οι οικογενειες τους, ακομα και στο στοιχειωδες επιπεδο της πληροφορησης, ανελαβε την πρωτοβουλια για την εκδοση αυτης της σειρας, φιλοδοξωντας οι συγκεκριμενοι οδηγοι να αποτελεσουν χρησιμα εργαλεια, τοσο για τα ατομα με αναπηρια, χρονιες παθησεις και τις οικογενειες τους, οσο και για ολους και ολες που ενδιαφερονται για τα σχετικα θεματα. Ο ανα χειρας οδηγος σκοπο εχει να αποτελεσει ενα πρακτικο βοηθημα για τα ατομα με αναπηρια, χρονιες παθησεις και τις οικογενειες τους σχετικα με τη διαδικασια ιδρυσης μιας κοινωνικης Συνεταιριστικης Επιχειρησης (Κοιν.Σ.Επ.). Ειδικοτερα, στοχευει να παρεχει πληροφορηση για το θεσμικο πλαισιο που διεπει τις Κοιν.Σ.Επ., δηλαδη την «κοινωνικη και Αλληλεγγυα Οικονομια», να αποσαφηνισει τις εννοιες και τα βασικα χαρακτηριστικα του τομεα αυτου, και να εξηγησει με απλα λογια τι ειναι και πως λειτουργει μια Κοιν.Σ.Επ., ποιες ειναι οι αρχες λειτουργιας της, ποιες οι προυποθεσεις και ποιες οι διαδικασιες για τη συσταση της. Με τον οδηγο αυτο επιθυμουμε να ενθαρρυνουμε ατομα με αναπηρια η/και χρονιες παθησεις να αναπτυξουν ιδεες και να παρουν πρωτοβουλιες κοινωνικης επιχειρηματικοτητας, με την πεποιθηση οτι οι κοινωνικες συνεταιριστικες επιχειρησεις μπορουν να αποτελεσουν σημαντικο αντιβαρο στον εργασιακο αποκλεισμο, πρεσβευοντας ταυτοχρονα μια ηθικη αντιληψη για την οικονομια που ειναι επωφελης τοσο για τους εργαζομενους με αναπηρια οσο και για το συνολο της κοινωνιας. Ιωαννης Βαρδακαστανης Προεδρος Εθνικης Συνομοσπονδιας Ατομων με Αναπηρια (Ε.Σ.Α.μεΑ.) ~~~~~~~~~~~~~~~ *** ΚΕΦΑΛΑΙΟ *** ~~~~~~~~~~~~~~~ 1. Τι ειναι η κοινωνικη και αλληλεγγυα οικονομια Η Κοινωνικη και Αλληλεγγυα Οικονομια (Κ.ΑΛ.Ο.) ειναι το συνολο των οικονομικων δραστηριοτητων που στηριζονται σε ενα εναλλακτικο μοντελο οργανωσης των σχεσεων παραγωγης, διανομης, καταναλωσης και επανεπενδυσης του κερδους. Η Κοινωνικη και Αλληλεγγυα Οικονομια, λογω των ιδιαιτερων χαρακτηριστικων της, θεωρειται ως ενας ενδιαμεσος τομεας οικονομικης δραστηριοτητας μεταξυ του αμιγως κερδοσκοπικου - ιδιωτικου τομεα και του δημοσιου τομεα. Η κοινωνικη οικονομια συχνα αναφερεται στην βιβλιογραφια και ως ο Τριτος Τομεας της Οικονομιας (βλ. πλαισιο κειμενου δεξια). Η βασικη αρχη που διαπνεει το μοντελο αυτο, ειναι οτι η οικονομια θα πρεπει να λειτουργει προς οφελος της κοινωνιας και οχι το αντιστροφο. Ειδικοτερα στην Ευρωπη, η κοινωνικη Οικονομια εχει στο επικεντρο της τη συνεταιριστικη παραδοση και τις θεμελιωδεις αξιες της δημοκρατιας και της αλληλεγγυης, και ταυτοχρονα ενσωματωνει νεες αντιληψεις και αναγκες σχετικα με τον κοινωνικο και περιβαλλοντικο αντικτυπο της οικονομικης δραστηριοτητας. Συμφωνα με την αντιπροσωπευτικοτερη ευρωπαικη οργανωση φορεων [βλ. υποσημειωση 1] κοινωνικης οικονομιας (Social Economy Europe), η κοινωνικη οικονομια διακρινεται απο τα εξης χαρακτηριστικα: 1. Υπεροχη του ατομου και του κοινωνικου στοχου εναντι του κεφαλαιου. 2. Δημοκρατικος ελεγχος απο τους συμμετεχοντες. 3. Προασπιση και εφαρμογη της αρχης της αλληλεγγυης και της υπευθυνοτητας. 4. Συνδυασμος των συμφεροντων των μελων/χρηστων και του γενικου συμφεροντος. 5. Επανεπενδυση του κερδους για την επιτευξη στοχων βιωσιμης αναπτυξης και υπηρεσιων συλλογικης η κοινης ωφελειας. 6. Εθελοντικη και ανοικτη συμμετοχη μελων. 7. Αυτονομη διοικηση και ανεξαρτησια απο τις δημοσιες αρχες. ΠΗΓΗ: http://www.socialeconomy.eu.org/who-see *** Ο ορος του Τριτου Τομεα της Οικονομιας στον Κοσμο: Ο ορος «Τριτος Τομεας» συνδεεται διεθνως με διαφορετικες παραδοσεις και πρακτικες. Ο αγγλοσαξονικος κοσμος τεινει να χρησιμοποιει περισσοτερο τον ορο μη κερδοσκοπικος τομεας, ο οποιος αποτυπωνει την παραδοση της φιλανθρωπιας και του εθελοντισμου σε Η.Π.Α. και Αγγλια. Στη λατινικη Αμερικη εχει κυριαρχησει ο ορος της αλληλεγγυας οικονομιας (solidarity-based economy) ο οποιος εχει συνδεθει με τα ριζοσπαστικα κοινωνικα κινηματα που αναπτυχθηκαν τη δεκαετια του 1990 (π.χ. καταληψεις και αυτοδιαχειριση εργοστασιων). Στην κεντρικη Ευρωπη, ο τριτος τομεας ταυτιζεται εν πολλοις με την εννοια της κοινωνικης οικονομιας, ωστε να περικλειεται συνειδητα η εμπειρια του συνεταιριστικου κινηματος [1]. Η κοινωνικη οικονομια στην Ευρωπη εχει τις ριζες της στα τελη του 18ου και στις αρχες του 19ου αιωνα, οπου αρχισαν να εμφανιζονται οι πρωτοι συνεταιρισμοι παραγωγων / αγροτων και εργατων, και να γινονται και οι πρωτες αναφορες στην οικονομικη βιβλιογραφια [2]. Η ανταλλαγη ιδεων αναμεσα στο ευρωπαικο παραδειγμα των συνεταιρισμων και των πρακτικων αλληλεγγυας οικονομιας στη λατινικη Αμερικη συνετελεσε στην κοινη πλεον χρηση των ορων «κοινωνικη» και «αλληλεγγυα οικονομια», οι οποιοι μπορει να χρησιμοποιουνται μαζι η/και εναλλαξ χωρις να σηματοδοτουν ιδιαιτερες διαφορες [3], οπως συμβαινει δηλαδη και στο ελληνικο θεσμικο πλαισιο. [1] Βλ. Αδαμ, Σ. & Παπαθεοδωρου, Χ. (2010), κοινωνικη οικονομια και κοινωνικος αποκλεισμος: Μια κριτικη προσεγγιση. Αθηνα, Ινστιτουτο Εργασιας ΓΣΕΕ, Παρατηρητηριο Οικονομικων και κοινωνικων Εξελιξεων [2] Dunoyer C., «Πραγματεια περι της κοινωνικης Οικονομιας», 1830) (βλ. Ετησια Εκθεση 2017 & Εθνικο Σχεδιο Δρασης για την Αναπτυξη του Οικοσυστηματος της κοινωνικης και Αλληλεγγυας Οικονομιας 2017-2023 [3] Αδαμ, Σ. (2014), Οδηγος Δημιουργιας Κοινωνικων Επιχειρησεων. Θεσσαλονικη, Ιδρυμα Χαινριχ Μπελ Ελλαδας **** ~~~~σελιδα 3~~~~~ ~~~~~~~~~~~~~~~ *** ΚΕΦΑΛΑΙΟ *** ~~~~~~~~~~~~~~~ 2. Συνεταιρισμοι και κοινωνικες επιχειρησεις *** Η Κοινωνικη Οικονομια ως οπλο των αδυνατων: Η Κοινωνικη Οικονομια (Κ.Ο.) αναπτυχθηκε ιστορικα στην Ευρωπη ως πρωτοβουλια αυτοοργανωσης και αλληλεγγυης των ευαλωτων στρωματων για την αντιμετωπιση των δυσμενων επιπτωσεων που επεφερε στη διαβιωση τους η ανεξελεγκτη λειτουργια της ελευθερης αγορας κατα το σταδιο αναπτυξης του βιομηχανικου καπιταλισμου. κατα τον 19ο αιωνα, μεσω συλλογικων πρωτοβουλιων, εκαναν την εμφανιση τους οι πρωτοι φορεις της Κ.Ο., δηλαδη οι ενωσεις, οι συνεταιρισμοι και τα ταμεια αλληλοβοηθειας. Στις συγχρονες ευρωπαικες κοινωνιες, ηταν η κριση του μεικτου οικονομικου συστηματος και η υποχωρηση του κρατους προνοιας μετα την δεκαετια του 1970, καθως και η καταρρευση του υπαρκτου σοσιαλισμου, που οδηγησαν στην αναθερμανση του ενδιαφεροντος για την κοινωνικη οικονομια. **** Όπως αναφερθηκε, στην Ευρωπη, παραδοσιακα η τυπικη μορφη οργανωσης στον τομεα της Κοινωνικης Οικονομιας (Κ.Ο.) ειναι ο Συνεταιρισμος. Ως συνεταιρισμος οριζεται μια «αυτονομη ενωση προσωπων που συγκροτειται εθελοντικα για την αντιμετωπιση των κοινων οικονομικων, κοινωνικων και πολιτιστικων αναγκων και επιδιωξεων τους, μεσω μιας συνιδιοκτητης και δημοκρατικα διοικουμενης επιχειρησης» [βλ. υποσημειωση 2]. Οι συνεταιρισμοι βασιζονται στις αξιες της αυτοβοηθειας, της αυτευθυνης, της δημοκρατιας, της ισοτητας, της ισοτιμιας και της αλληλεγγυης [βλ. υποσημειωση 3]. Απο τη δεκαετια του 1990 κανει την εμφανιση της στον δημοσιο διαλογο η εννοια της κοινωνικης επιχειρησης. Η «κοινωνικη επιχειρηση» ερχεται να περιγραψει νεες μορφες οργανωσης στον τομεα της οικονομιας. Οι κοινωνικες επιχειρησεις εχουν σαφη προσανατολισμο σε κοινωνικους σκοπους, αποσκοπωντας στη συλλογικη η κοινωνικη ωφελεια. Ως προς αυτο το χαρακτηριστικο τους διαφερουν απο τους παραδοσιακους συνεταιρισμους που αποσκοπουσαν στην καλυψη των βιοποριστικων η καταναλωτικων αναγκων των μελων τους [βλ. υποσημειωση 4]. Ο συγχρονος τυπος των κοινωνικων (συνεταιριστικων) επιχειρησεων στην Ευρωπη ενσωματωνει τοσο το ιδεωδες του συνεργατισμου και της δημοκρατικης λειτουργιας, οσο και τον προσανατολισμο στην κοινη ωφελεια, που παραδοσιακα υπηρξε γνωρισμα του μη κερδοσκοπικου-εθελοντικου τομεα. Συμφωνα με το διεθνες ερευνητικο δικτυο για την κοινωνικη επιχειρηματικοτητα EMES (L’EMergence de l’Entreprise Sociale en Europe), οι κοινωνικες επιχειρησεις σημερα, στην ιδανικη τους μορφη, διαθετουν ταυτοχρονα τα εξης οικονομικα, επιχειρηματικα και κοινωνικα χαρακτηριστικα: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ • Συνεχης δραστηριοτητα παραγωγης αγαθων και υπηρεσιων • Αναληψη οικονομικου ρισκου • Μινιμουμ επιπεδο ανταποδοτικης απασχολησης (paid work) ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ • Σαφης προσανατολισμος στο κοινο οφελος • Αναληψη της πρωτοβουλιας απο ομαδα πολιτων • Περιορισμος στη διανομη των κερδων ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ (ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ) • Μεγαλος βαθμος αυτοτελειας • Αποφασιστικη εξουσια, που στηριζεται στην αρχη «ενα μελος, μια ψηφος» και οχι στην κατοχη κεφαλαιου • Συμμετοχικος χαρακτηρας με την εμπλοκη ολων των μερων που επηρεαζονται απο την επιχειρηματικη δραστηριοτητα ΠΗΓΗ: http://emes.net/focus-areas/ ~~~~σελιδα 4~~~~~ ~~~~~~~~~~~~~~~ *** ΚΕΦΑΛΑΙΟ *** ~~~~~~~~~~~~~~~ 3. Η συμβολη της Κ.ΑΛ.Ο. στην κοινωνια και την οικονομια Το πορισμα ερευνας που εκπονηθηκε το 2015 για λογαριασμο της Ευρωπαικης Επιτροπης, με τιτλο: «Οι κοινωνικες επιχειρησεις και το οικοσυστημα τους: εξελιξεις στην Ευρωπη» αναφερει οτι σε ολες τις χωρες οι κοινωνικες επιχειρησεις εχουν επιδειξει σημαντικη ανθεκτικοτητα μεσα στην κριση, καταφερνοντας να διατηρησουν, και σε ορισμενες χωρες ακομα και να αυξησουν, τις θεσεις εργασιας [βλ. υποσημειωση 5]. Τα στατιστικα στοιχεια υπογραμμιζουν το γεγονος οτι η ευρωπαικη κοινωνικη οικονομια εχει σημαντικη συμβολη τοσο στην απασχοληση, οσο και στην οικονομια συνολικα. Η ευρωπαικη κοινωνικη οικονομια παρεχει [βλ. υποσημειωση 6]: ➢ πανω απο 13,6 εκατομμυρια αμειβομενες θεσεις εργασιας στην Ευρωπη, ➢ το ισοδυναμο με το 6,3% περιπου του ενεργου πληθυσμου της ΕΕ των 28, ➢ απασχοληση εργατικου δυναμικου ανω των 19,1 εκατομμυριων ατομων, συμπεριλαμβανομενων αμειβομενων και μη αμειβομενων, ➢ περισσοτερα απο 232 εκατομμυρια μελη συνεταιρισμων, ταμειων αλληλασφαλισης και συναφων φορεων, ➢ πανω απο 2,8 εκατομμυρια φορεις και επιχειρησεις. Συμφωνα με την οργανωση «Social Economy Europe» [βλ. υποσημειωση 7], η κοινωνικη οικονομια επιδεικνυει ταυτοχρονα την ανταγωνιστικοτητα της και την ικανοτητα της να δημιουργει βιωσιμη αναπτυξη, αλλα και πιο συνεκτικες και συνεργατικες κοινωνιες. Η συνεισφορα της κοινωνικης οικονομιας, ειδικα σε περιοδους οικονομικης κρισης, θεωρειται ιδιαιτερα σημαντικη. Η κοινωνικη οικονομια εχει τη δυνατοτητα: α) να συνεισφερει στην αυξηση της συνολικης απασχολησης, β) να δρασει επιβοηθητικα για την ενταξη στην αγορα εργασιας ατομων που αντιμετωπιζουν δυσκολιες προσβασης σε αυτην [βλ. υποσημειωση 8], γ) να λειτουργησει ως φορεας παροχης υπηρεσιων προς ευπαθεις ομαδες του πληθυσμου και σε κοινωνικες κατηγοριες οπως τα παιδια, οι ηλικιωμενοι και τα ατομα με αναπηρια. δ) να συνεισφερει στην τοπικη αναπτυξη με δρασεις που απτονται του πολιτισμου, της τοπικης και παραδοσιακης παραγωγης, της βελτιωσης του περιβαλλοντος, των νεων μορφων ενεργειας. Συμφωνα με την Ετησια Εκθεση 2017 & Εθνικο Σχεδιο Δρασης για την Αναπτυξη του Οικοσυστηματος της Κοινωνικης και Αλληλεγγυας Οικονομιας 2017-2023 [βλ. υποσημειωση 9]: ~~~~σελιδα 5~~~~~ *** «Η αναπτυξη της Κ.ΑΛ.Ο. στην Ελλαδα αποτελει πολιτικη προτεραιοτητα, καθως η διεθνης εμπειρια δειχνει οτι αποτελει προνομιακο φορεα παραγωγικης ανασυγκροτησης, κινητοποιει και αξιοποιει κοινωνικες δυναμεις σε μια δημιουργικη προοπτικη, διακρινεται απο σταθεροτητα, διαχρονικοτητα και μεγαλη ανθεκτικοτητα σε εξωτερικα σοκ, συγκροτει οικονομικα περιβαλλοντα που επιφερουν πολλαπλα οφελη σε ολους τους εμπλεκομενους και, τελος, επιτρεπει και προυποθετει τον δημοκρατικο και συμμετοχικο σχεδιασμο της συνολικης οικονομιας, ως οικονομιας των κοινωνικων αναγκων». **** *** Για τα ατομα με αναπηρια η κοινωνικη οικονομια μπορει να αποτελεσει ισχυρο μεσο για την αρση σημαντικων διακρισεων, τη βελτιωση των συνθηκων διαβιωσης, την αντιμετωπιση της φτωχειας και του κοινωνικου αποκλεισμου, δινοντας τους τη δυνατοτητα οχι μονο για εργασια και συμμετοχη στην κοινωνια, αλλα και για δημιουργια επιχειρησεων παροχης εξειδικευμενων υπηρεσιων και αγαθων που θα καλυψουν αναγκες των ιδιων των ατομων με αναπηρια, αποτελωντας ενα υποστηρικτικο πλαισιο για δημιουργια ευνοικων και προσβασιμων εργασιακων περιβαλλοντων. **** ~~~~~~~~~~~~~~~ *** ΚΕΦΑΛΑΙΟ *** ~~~~~~~~~~~~~~~ 4. Η Κ.ΑΛ.Ο. στην Ελλαδα με αριθμους Παροτι η κοινωνικη οικονομια στην Ελλαδα, οπως και στην Ευρωπη, εχει βαθιες ιστορικες ριζες, το μεγαλο μερος των εξελιξεων στον τομεα αυτο δρομολογηθηκε απο την προσφατη νομοθεσια και τα προσφατα κινηματα στη χωρα (2008-2011). Αυτο σημαινει οτι ο τομεας της Κ.ΑΛ.Ο. στην Ελλαδα, που υπηρξε ιδιαιτερα μικρος μεχρι το 2011, εμφανιζει δυναμικες αλλαγες τα τελευταια χρονια. Ωστοσο, βρισκεται σε ενα πρωιμο σταδιο, υπολειπομενος ακομα ως προς το μεγεθος του σε σχεση με αλλες χωρες της Ευρωπαικης Ενωσης [βλ. υποσημειωση 10]. Ο υπολογισμος του οικονομικου αντικτυπου της κοινωνικης οικονομιας στην Ελλαδα ειναι δυσκολος, καθως οι μεθοδολογιες που ακολουθουνται σε εθνικο και ευρωπαικο επιπεδο διαφερουν μεταξυ τους. Συμφωνα με τον ορισμο της Ευρωπαικης Ενωσης, - ο οποιος ειναι ευρυς και συμπεριλαμβανει τους συνεταιρισμους, τις οργανωσεις αλληλοβοηθειας, τις κοινωνικες επιχειρησεις, τους μη κερδοσκοπικους οργανισμους, τους φορεις Κ.ΑΛ.Ο., τα σωματεια και τα ιδρυματα - ο τομεας της κοινωνικης οικονομιας στην Ελλαδα καταλαμβανει ποσοστο 3,3% του συνολου της αμειβομενης απασχολησης. Το ποσοστο αυτο, αν και δεν ειναι αμελητεο, ειναι χαμηλοτερο απο το ευρωπαικο μεσο ποσοστο των 28, το οποιο ανερχεται σε 6,3% [βλ. υποσημειωση 11]. Συμφωνα με την πιο περιορισμενη αντιληψη που αποτυπωνεται στο ελληνικο νομοθετικο πλαισιο [βλ. υποσημειωση 12], το συνολο των εγγεγραμμενων φορεων στο Μητρωο Κοινωνικης Επιχειρηματικοτητας και στο Ειδικο Μητρωο Αλλων Φορεων Κοινωνικης Οικονομιας το 2013 ανερχονταν σε 372, το 2014 σε 585, το 2015 σε 714 και το 2016 σε 907 φορεις. Διαπιστωνεται δηλαδη μια σταθερη ανοδικη ταση στο πληθος των φορεων κοινωνικης οικονομιας. Οι ενεργοι φορεις Κ.ΑΛ.Ο. που δραστηριοποιουνται στους διαφορους κλαδους της οικονομιας ειναι πολυ μικρου μεγεθους και το φασμα των υπηρεσιων και προιοντων που προσφερει η καθε μια ποικιλει αναλογα με τον σκοπο της, οπως αυτος καθοριζεται απο τα μελη της στο καταστατικο της. ~~~~σελιδα 6~~~~~ Το συνολο των φορεων Κ.ΑΛ.Ο. το ετος 2015 σημειωσε κυκλο εργασιων 6,9 εκ. ευρω. Οι κλαδοι που συγκεντρωνουν το μεγαλυτερο ποσοστο φορεων ειναι αυτοι της εκπαιδευσης (12,8%), της εστιασης (10,6%), των δραστηριοτητων οργανωσεων (9,2%), του χονδρικου εμποριου (7,5%) και του λιανικου εμποριου (6,4%). Ο μεγαλυτερος αριθμος εργαζομενων εμφανιζεται στις υπηρεσιες καθαρισμου (7,4%), στην εκπαιδευση (5,1%) και στις δημιουργικες δραστηριοτητες (4,6%) και ακολουθουν η εστιαση (3,7%), οι διοικητικες δραστηριοτητες (3,4%) και οι δραστηριοτητες οργανωσεων (3,0%). Τον υψηλοτερο κυκλο εργασιων συγκεντρωνει ο κλαδος των υπηρεσιων καθαρισμου (53.483 ευρω) και ακολουθουν ο κλαδος της εστιασης (45.410 ευρω), των συμβουλευτικων υπηρεσιων (37.160 ευρω) και των κατασκευαστικων δραστηριοτητων (36.628 ευρω) [βλ. υποσημειωση 13]. *** Παρα το μικρο μεγεθος του τομεα, οι ενεργοι φορεις Κ.ΑΛ.Ο., συμφωνα με τα αποτελεσμα της ερευνας του British Council (2017) [βλ. υποσημειωση 14], στη συντριπτικη τους πλειονοτητα δηλωνουν αισιοδοξοι ως προς την μελλοντικη αυξηση του κυκλου εργασιων τους και του εργατικου δυναμικου τους, και γενικα προβλεπουν αναπτυξη του τομεα στο μελλον. **** ~~~~~~~~~~~~~~~ *** ΚΕΦΑΛΑΙΟ *** ~~~~~~~~~~~~~~~ 5. Η κοινωνικη και αλληλεγγυα οικονομια & οι φορεις της στο ελληνικο θεσμικο πλαισιο Το ισχυον θεσμικο πλαισιο για την κοινωνικη και αλληλεγγυα οικονομια καθοριζεται απο τον ν.4430/2016, με τον οποιο αποσαφηνιζεται και διευρυνεται το πεδιο της Κ.ΑΛ.Ο. και ρυθμιζονται τα θεματα που αφορουν στη συσταση, τη λειτουργια, τη δικτυωση και τη διοικητικη εποπτεια των Φορεων Κοινωνικης και Αλληλεγγυας Οικονομιας. Ο ν.4430/2016 διευρυνει το πεδιο εφαρμογης της κοινωνικης οικονομιας σε ολο το φασμα της οικονομικης δραστηριοτητας και οχι μονο δραστηριοτητες προνοιακου και ενταξιακου χαρακτηρα, αποσυνδεει την ιδιοτητα των φορεων Κ.ΑΛ.Ο. απο τη νομικη μορφη, βασιζοντας τον χαρακτηρισμο ενος εγχειρηματος ως φορεα Κ.ΑΛ.Ο. σε ενα συνολο χαρακτηριστικων/κριτηριων με βαση το προτυπο της κοινωνικης συνεταιριστικης επιχειρησης, εισαγει νεα νομικη μορφη, αυτη του συνεταιρισμου των εργαζομενων, και δημιουργει κινητρα για τη δικτυωση των συνεργατικων εγχειρηματων μεσω της θεσμοθετησης των ενωσεων φορεων Κοινωνικης και Αλληλεγγυας Οικονομιας. Επιπροσθετως, ο νομος θεσπιζει μια σειρα απο μετρα και διαδικασιες προκειμενου να διευκολυνθει η δραση και η λειτουργια των φορεων Κ.ΑΛ.Ο. Ο νομος οριζει τον τομεα της Κοινωνικης και Αλληλεγγυας Οικονομιας ως ενα συνολο οικονομικων δραστηριοτητων που στηριζονται σε μια εναλλακτικη μορφη οργανωσης των σχεσεων παραγωγης, διανομης, καταναλωσης και επανεπενδυσης, βασισμενη στις αρχες της δημοκρατιας, της ισοτητας, της αλληλεγγυης, της συνεργασιας, καθως και του σεβασμου στον ανθρωπο και το περιβαλλον. Στους φορεις της Κοινωνικης και Αλληλεγγυας Οικονομιας εντασσονται εγχειρηματα που ειναι συμβατα με τα γενικα κριτηρια και χαρακτηριστικα των κοινωνικων επιχειρησεων που παρουσιαστηκαν στην Ενοτητα 3. Ειδικοτερα, στον ν.4430/2016 ως φορεις Κ.ΑΛ.Ο. οριζονται [βλ. υποσημειωση 15]: α) οι Κοινωνικες Συνεταιριστικες Επιχειρησεις (Κοιν.Σ.Επ.) οπως οριζονται στο αρθρο 14 του νομου. β) οι Κοινωνικοι Συνεταιρισμοι Περιορισμενης Ευθυνης (Κοι.Σ.Π.Ε., αρθρο 12 του ν.2716/1999) οι οποιοι αυτοδικαια θεωρουνται πλεον Κοιν.Σ.Επ. ~~~~σελιδα 7~~~~~ *** ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Όπως και στην Ευρωπη, η κοινωνικη οικονομια στην Ελλαδα εχει βαθιες ριζες στο αγροτικο συνεταιριστικο κινημα. Το 1778 ιδρυεται στην ελληνικη επικρατεια, στα Αμπελακια Θεσσαλιας, ο πρωτος συγχρονος συνεταιρισμος στον κοσμο, η «Κοινη Συντροφια Αμπελακιων». Το συνεταιριστικο κινημα, με τη συγχρονη μορφη του, θεωρειται οτι αρχιζει στην Ελλαδα το 1900, με την ιδρυση του αγροτικου συνεταιρισμου Αλμυρου που ονομαζοταν «Μετοχικος Γεωργικος Συλλογος Αλμυρου». Μετα το 1915, οπου δημοσιευτηκε ο νομος 602 «περι συνεταιρισμων», το συνεταιριστικο κινημα γνωριζει εντονους ρυθμους αναπτυξης. Εκτος του αγροτικου τομεα, θεσμοθετουνται με τον ν.1667/1986 (ΦΕΚ Α’ 196) οι αστικοι συνεταιρισμοι. Η «νεα κοινωνικη οικονομια» εμφανιζεται στην Ελλαδα κυριως με τον νομο 2716/1999 (ΦΕΚ Α΄ 96), μεσω του οποιου θεσμοθετουνται οι Κοινωνικοι Συνεταιρισμοι Περιορισμενης Ευθυνης (Κοι.Σ.Π.Ε.) με βασικο σκοπο την ενσωματωση στην αγορα εργασιας ατομων με ψυχοκοινωνικα προβληματα. Η πρωτη, ωστοσο, αποπειρα να προσδιοριστει η «κοινωνικη οικονομια και η κοινωνικη επιχειρηματικοτητα» ως ενιαιο και διακριτο πεδιο της οικονομιας γινεται με τον ν.4019/2011 (ΦΕΚ Α΄216). Με τον ν.4019/2011 θεσμοθετειται η λεγομενη κοινωνικη Συνεταιριστικη Επιχειρηση (Κοιν.Σ.Επ.), που μπορει να λαβει τη μορφη αστικου συνεταιρισμου με κοινωνικη αποστολη και εμπορικη ιδιοτητα. Τα μελη μιας Κοιν.Σ.Επ. μπορει να ειναι ειτε φυσικα προσωπα ειτε φυσικα και νομικα προσωπα. Ο νομος αυτος επεκτεινει τους ωφελουμενους απο τους ψυχικα πασχοντες σε ολες τις ευαλωτες κοινωνικες ομαδες. Σημερα, η συσταση, η λειτουργια και η διοικηση φορεων «κοινωνικης και αλληλεγγυας οικονομιας» διεπεται απο το νομοθετικο πλαισιο που θεσπιστηκε με τον ν.4430/2016, με τον οποιο αποσαφηνιζεται και διευρυνεται το πεδιο της Κ.ΑΛ.Ο. και ρυθμιζονται τα θεματα που αφορουν στη συσταση και τη λειτουργια του. Βλεπε, επισης Κοντογεωργος Α. (2015). Συνεταιριστικη Οικονομια - Ενοτητα 3: H Ιστορικη Εξελιξη των Συνεταιρισμων. Πανεπιστημιο Πατρων, Πατρα. Διατιθεται στη διευθυνση: https://eclass.upatras.gr/courses/DEAPT147/ **** γ) οι Συνεταιρισμοι Εργαζομενων που συστηνονται με το αρθρο 24. δ) οποιοδηποτε αλλο μη μονοπροσωπο νομικο προσωπο, εφοσον εχει αποκτησει νομικη προσωπικοτητα, οπως ιδιως αγροτικοι συνεταιρισμοι του ν.4384/2016 (ΦΕΚ Α’ 78), αστικοι συνεταιρισμοι του ν.1667/1986 (ΦΕΚ Α’ 196), Αστικες Εταιριες των αρθρων 741 επ. του Α. Κ., εφοσον σωρευτικα συντρεχουν οι εξης προυποθεσεις: 1) Αναπτυσσει δραστηριοτητες συλλογικης και κοινωνικης ωφελειας. 2) Μεριμνα για την πληροφορηση και τη συμμετοχη των μελων του και εφαρμοζει δημοκρατικο συστημα ληψης αποφασεων, συμφωνα με την αρχη ενα μελος μια ψηφος, ανεξαρτητα απο τη συνεισφορα καθε μελους. 3) Το καταστατικο του προβλεπει περιορισμους στη διανομη των κερδων. 4) Εφαρμοζει συστημα συγκλισης στην αμοιβη της εργασιας. 5) Αποβλεπει στην ενδυναμωση των οικονομικων δραστηριοτητων του και τη μεγιστοποιηση της παραγομενης κοινωνικης ωφελειας, μεσω της οριζοντιας και ισοτιμης δικτυωσης με αλλους φορεις Κ.ΑΛ.Ο. 6) Δεν εχει ιδρυθει και δεν διοικειται αμεσα η εμμεσα απο Ν.Π.Δ.Δ. η Ο.Τ.Α. α’ η β’ βαθμου η απο αλλο νομικο προσωπο του ευρυτερου δημοσιου τομεα. ~~~~~~~~~~~~~~~ *** ΚΕΦΑΛΑΙΟ *** ~~~~~~~~~~~~~~~ 6. Οι κοινωνικες συνεταιριστικες επιχειρησεις ενταξης Οι Κοινωνικες Συνεταιριστικες Επιχειρησεις ειναι αστικοι συνεταιρισμοι που εχουν ως καταστατικο σκοπο τη συλλογικη και κοινωνικη ωφελεια και διαθετουν εκ του νομου εμπορικη ιδιοτητα. Με αλλα λογια, οι Κοιν.Σ.Επ. μπορουν να παραγουν κερδη απο τη δραστηριοτητα τους, και συνεπως δεν ειναι μη-κερδοσκοπικοι οργανισμοι, ομως μεσα απο τη λειτουργια τους δημιουργουν κοινωνικο οφελος και ως εκ τουτου διαφοροποιουνται απο τις εμπορικες εταιρειες. Οι κοινωνικες Συνεταιριστικες Επιχειρησεις διακρινονται σε «Κοιν.Σ.Επ. Ενταξης» και «Κοιν.Σ.Επ. Συλλογικης και κοινωνικης Ωφελειας» [βλ. υποσημειωση 16]. Οι Κοιν.Σ.Επ. Ενταξης χωριζονται σε: ~~~~σελιδα 8~~~~~ A. Κοιν.Σ.Επ. Ενταξης Ευαλωτων Ομαδων B. Κοιν.Σ.Επ. Ενταξης Ειδικων Ομαδων Σε αυτον τον οδηγο επικεντρωνομαστε στα θεματα συστασης και λειτουργιας Κοιν.Σ.Επ. Ενταξης Ευαλωτων Ομαδων, στις οποιες υπαγονται και τα επιχειρηματικα συνεργατικα σχηματα ατομων με αναπηρια. *** Οι Κοινωνικοι Συνεταιρισμοι Περιορισμενης Ευθυνης (Κοι.Σ.Π.Ε.) του ν.2716/1999 θεωρουνται αυτοδικαιως Κοινωνικες Συνεταιριστικες Επιχειρησεις Ενταξης. **** Σκοπος των Κοιν.Σ.Επ. Ενταξης Ευαλωτων Ομαδων ειναι η ενταξη στην οικονομικη και κοινωνικη ζωη των ατομων που ανηκουν στις Ευαλωτες Κοινωνικες Ομαδες. Ποσοστο 30% κατ’ ελαχιστον των μελων και των εργαζομενων στις επιχειρησεις αυτες ανηκουν υποχρεωτικα σε αυτες τις κατηγοριες. Στις ευαλωτες ομαδες, συμφωνα με τον νομο, ανηκουν οι ομαδες εκεινες του πληθυσμου που η ενταξη τους στην κοινωνικη και οικονομικη ζωη εμποδιζεται απο σωματικα και ψυχικα αιτια η λογω παραβατικης συμπεριφορας, συμπεριλαμβανομενων των ατομων με αναπηρια οποιασδηποτε μορφης (σωματικη, ψυχικη, νοητικη, αισθητηριακη). ~~~~~~~~~~~~~~~ *** ΚΕΦΑΛΑΙΟ *** ~~~~~~~~~~~~~~~ 7. Γιατι επιλεγουμε μια Κοιν.Σ.Επ. Ενταξης: συγκριτικα πλεονεκτηματα Η μορφη της Κοιν.Σ.Επ. εχει σημαντικα πλεονεκτηματα για τα ατομα με αναπηρια που θελουν να αναπτυξουν επιχειρηματικη δραστηριοτητα. Ειδικοτερα, τα πλεονεκτηματα των Κοιν.Σ.Επ. αφορουν σε θεματα εργασιακα, ασφαλιστικα, φορολογικα και λειτουργικα. ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ • Ταυτοχρονη ληψη των αναπηρικων επιδοματων και παροχων: Οι εργαζομενοι στις Κοιν.Σ.Επ., οι οποιοι ανηκουν στις ευαλωτες ομαδες και λαμβανουν επιδομα προνοιας η επιδοματα επανενταξης η οποιασδηποτε μορφης νοσηλιο η παροχη η συνταξη ως εμμεσα ασφαλισμενοι, συνεχιζουν να εισπραττουν τις παροχες αυτες ταυτοχρονα με την αμοιβη τους απο την Κοιν.Σ.Επ.. Σε περιπτωση που το μελος ειναι ανεργο, δεν χανει το δελτιο η το επιδομα ανεργιας του, καθως και καθε ειδους παροχη που απορρεει απο την ιδιοτητα του ανεργου. • Μη υποχρεωση εγγραφης στον ΟΑΕΕ: Η συμμετοχη ενος ατομου σε Κοιν.Σ.Επ. μονο με την ιδιοτητα του μελους-εταιρου δεν του δινει την εμπορικη ιδιοτητα, συνεπως δεν του δημιουργει ασφαλιστικες και φορολογικες υποχρεωσεις. Τα μελη της Κοιν.Σ.Επ. μπορει να ειναι και εργαζομενοι οι οποιοι αμειβονται για την παρεχομενη εργασια και εχουν ολα τα δικαιωματα και τις υποχρεωσεις που απορρεουν απο την εργατικη και ασφαλιστικη νομοθεσια, η να προσφερουν εθελοντικα την εργασια τους χωρις ασφαλιστικες υποχρεωσεις για την ιδια την επιχειρηση. *** Το πλαισιο της εθελοντικης εργασιας ρυθμιζεται στον νομο 4430/2016. Συμφωνα με το αρθρο 17 (παρ. 9), η παροχη υπηρεσιων προς εξυπηρετηση του σκοπου της Κοιν.Σ.Επ. απο μελη της, τα οποια δεν βρισκονται σε εργασιακη σχεση με αυτην, ειναι μη αμειβομενη συμβαση εντολης κατ’ αρθρο 713 επ. Α.Κ. Η συμβαση εντολης που συναπτεται μεταξυ μελων και Κοιν.Σ.Επ. οφειλει να γινεται εγγραφως, να περιγραφει με σαφηνεια την παρεχομενη υπηρεσια, και σε καμια περιπτωση δεν μπορει να υπερβαινει τις 16 ωρες εβδομαδιαιως [βλ. υποσημειωση 17]. **** ~~~~σελιδα 9~~~~~ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ • Απαλλαγη απο το τελος επιτηδευματος για τα πρωτα πεντε (5) ετη απο την εναρξη λειτουργιας της επιχειρησης. • Χαμηλο κοστος λογιστικης παρακολουθησης λογω τηρησης απλογραφικου συστηματος. • Ποσοστο εως 35% των κερδων προ φορων, το οποιο καταβαλλεται στους εργαζομενους τους, θεωρειται ακαθαριστο εισοδημα απο μισθωτη εργασια και δεν περιλαμβανεται κατα τον προσδιορισμο του καθαρου κερδους απο επιχειρηματικη δραστηριοτητα του Φορεα (αρθρα 12 και 21 του ν.4172/2013, ΦΕΚ Α΄167). • Προσβαση σε ολους τους χρηματοδοτικους πορους. • Δυνατοτητα συναψης προγραμματικων συμβασεων με το Δημοσιο, τον ευρυτερο δημοσιο τομεα και τους ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμου. • Ιδιαιτερα χαμηλο αρχικο κεφαλαιο - ελαχιστο κοστος συνεταιριστικης μεριδας 100 ευρω ανα μελος. • Περιορισμενη ευθυνη των εταιρων-μελων: Εκτος απο το ποσο που καταβαλλει καθε μελος για αποκτηση της συνεταιριστικης μεριδας, δεν εχει καμια αλλη ευθυνη εναντι δανειστων-ιδιωτων. • Δυνατοτητα παραχωρησης χρησης κινητης και ακινητης περιουσιας απο το Δημοσιο η τον ευρυτερο δημοσιο τομεα προς τον σκοπο της ενισχυσης δραστηριοτητων συλλογικης και κοινωνικης ωφελειας. *** Εγκυκλιος ΟΑΕΕ αρ. 49/16.10.2012: «Όλα τα μελη-εταιροι (της Κοιν.Σ.Επ.) απαλλασσονται απο καθε ασφαλιστικη υποχρεωση, ενω για τα μελη εταιρους που ειναι και εργαζομενοι προβλεπεται εξαρτημενη εργασια (ΙΚΑ)» **** ΛΟΙΠΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ (δικαστικα, λειτουργικα κ.α.) • Δεν απαιτειται η καταχωρηση στο Γ.Ε.Μ.Η. (10 ευρω) και η εγγραφη στο εμπορικο επιμελητηριο. • Επιτρεπει τη δραστηριοποιηση σε πολλαπλες οικονομικες δραστηριοτητες. • Αποτελει συνεργατικη μορφη που δεν απαιτει μεγαλο αριθμο μελων (οπως οι αγροτικοι και αστικοι συνεταιρισμοι). • Επιτρεπει με σχετικη ευκολια την αλλαγη της συνθεσης των μελων. ~~~~~~~~~~~~~~~ *** ΚΕΦΑΛΑΙΟ *** ~~~~~~~~~~~~~~~ 8. Η διαδικασια δημιουργιας μιας Κοιν.Σ.Επ.: Τυπικες και ουσιαστικες διαστασεις Ξεκινωντας να σκεφτεστε την ιδεα να δημιουργησετε μια κοινωνικη Συνεταιριστικη Επιχειρηση θα πρεπει να γνωριζετε οτι η συσταση μιας Κοιν.Σ.Επ. απαιτει αφενος τυπικες διαδικασιες ιδρυσης της επιχειρησης, αφετερου ουσιαστικες ενεργειες σχεδιασμου, εναρξης και αναπτυξης των δραστηριοτητων της. Οι τυπικες - υποχρεωτικες διαδικασιες ιδρυσης αφορουν στην εγγραφη στο Γενικο Μητρωο Φορεων Κοινωνικης και Αλληλεγγυας Οικονομιας [βλ. υποσημειωση 18]. Η διαδικασια ιδρυσης ειναι απλη και περιγραφεται αναλυτικα στις παρακατω ενοτητες. Στις ουσιαστικες ενεργειες ανηκουν: η συγκροτηση της ιδρυτικης ομαδας, ο προσδιορισμος του αντικειμενου της επιχειρησης, η προπαρασκευη διαφορων επιχειρηματικων εργαλειων, οπως ειναι η ερευνα αγορας και το επιχειρηματικο σχεδιο, η κινητοποιηση και ενημερωση των πιθανων εταιρων της με στοχο τη δημιουργια του αρχικου πυρηνα της επιχειρησης και την προσελκυση και αλλων ατομων η φορεων που πιθανον ενδιαφερονται να συμμετασχουν κ.α. ~~~~σελιδα 10~~~~~ ~~~~~~~~~~~~~~~ *** ΚΕΦΑΛΑΙΟ *** ~~~~~~~~~~~~~~~ 9. Ουσιαστικες διαστασεις της προετοιμασιας για την ιδρυση της Κοιν.Σ.Επ. Ο βασικοτερος συντελεστης παραγωγης σε μια κοινωνικη επιχειρηση ειναι το ανθρωπινο δυναμικο της, ιδιαιτερα οταν, ως συνηθως, δημιουργειται σε συνθηκες ελλειψης κεφαλαιου [βλ. υποσημειωση 19]. Η συγκροτηση της ιδρυτικης ομαδας εχει καθοριστικη σημασια για την πορεια του εγχειρηματος. Συμφωνα με τη βιβλιογραφια αλλα και την εμπειρια αναλογων εγχειρηματων, υπαρχουν ορισμενες βασικες προυποθεσεις που θα αποτελεσουν τα θεμελια για την οικοδομηση μιας εποικοδομητικης και παραγωγικης συνεργασιας μεταξυ των μελων της ομαδας [βλ. υποσημειωση 20]. *** Οι κοινες αξιες και αρχες, καθως και οι κοινες προσδοκιες αναφορικα με το εγχειρημα και την προσωπικη εμπλοκη καθε μελους σε αυτο, αποτελουν απαραιτητη προυποθεση για την επιτυχια μιας συνεταιριστικης επιχειρησης. **** Το κοινο αξιακο συστημα θα πρεπει να συζητηθει και να συμφωνηθει μεταξυ των μελων της ιδρυτικης ομαδας και να προσδιοριστουν οι πρακτικες-λειτουργικες διαστασεις των κοινων αρχων. Όπως: Θελετε η επιχειρηση σας, εκτος απο τον σκοπο της εργασιακης ενταξης, να υπηρετει παραλληλα και ευρυτερους κοινωνικους σκοπους; Τι ειδους κοινωνικη ωφελεια μπορει να παραγει; θελετε να δημιουργησετε μια επιχειρηση με θετικο αντικτυπο σε μια τοπικη κοινωνια; για παραδειγμα σε αυτη την περιπτωση, θα θεσετε ενδεχομενως καποιους περιορισμους στην επιλογη προμηθευτων - μονο τοπικοι παραγωγοι κ.α. Βασικη συνισταμενη του κοινου αξιακου συστηματος μιας Κοιν.Σ.Επ. ειναι αναποφευκτα η δεσμευση στο συνεταιριστικο πλαισιο λειτουργιας. Η εφαρμογη της αρχης του συνεργατισμου στην πραξη δεν ειναι τοσο ευκολη υποθεση, ειδικοτερα στο βαθμο που η ευρυτερη κουλτουρα που προωθει η οικονομια της αγορας προαγει τον ανταγωνισμο και τις σχεσεις εξουσιας μεταξυ των ανθρωπων. Η εδραιωση μιας συνεργατικης διαδικασιας διοικησης και ληψης αποφασεων απαιτει ξεκαθαρους κανονες οι οποιοι θα εχουν συμφωνηθει εξ’ αρχης, και φυσικα θα αποτυπωθουν στο καταστατικο της Κοιν.Σ.Επ., ωστε να μην αποτελεσουν αντικειμενο διαμαχης στο μελλον. *** Η συνεργασια και η ισοτιμη συμμετοχη δεν σημαινουν οτι σε μια επιχειρηση «ολοι τα κανουν ολα». Η διαφορετικοτητα των μελων της ομαδας θα πρεπει να αξιοποιηθει ωστε να χτισετε μια συνεργατικη κουλτουρα στη βαση της αλληλοσυμπληρωσης. **** Εξαρχης ειναι αναγκαιο να καθορισετε εναν καταμερισμο εργασιακων καθηκοντων, ο οποιος θα λαμβανει υποψη και θα αξιοποιει τις διαφορετικες γνωσεις, δυνατοτητες και δεξιοτητες των μελων. Ο καταμερισμος εργασιακων καθηκοντων προυποθετει, φυσικα, την καταγραφη των αναγκων της επιχειρησης ως προς την καθημερινη της λειτουργια. *** «Μια συνεταιριστικη επιχειρηση απαιτει ενα συνολο δεξιοτητων/ικανοτητων/γνωσεων που συνδεονται αμεσα η εμμεσα με τη συγκεκριμενη οικονομικη δραστηριοτητα που αναπτυσσεται. Ενω τις περισσοτερες φορες τα ιδρυτικα μελη διαθετουν τις απαιτουμενες για την κυρια δραστηριοτητα ικανοτητες και γνωσεις, υποτιμουν την αναγκαιοτητα των λεγομενων περιφερειακων - αλλα εξισου σημαντικων - καθηκοντων (π.χ. λογιστικη παρακολουθηση, οικονομικη διαχειριση, συλλογικη διαχειριση ανθρωπινου δυναμικου, καθαριοτητα/ συντηρηση χωρων και εξοπλισμου, τεχνικη υποστηριξη). Αυτο εχει ως αποτελεσμα ειτε να καλυπτονται πλημμελως τα συγκεκριμενα καθηκοντα η/και να τα επιφορτιζονται συστηματικα συγκεκριμενα μελη» [βλ. υποσημειωση 21]. **** ~~~~σελιδα 11~~~~~ Χρησιμο εργαλειο σε αυτο το σταδιο αναπτυξης της επιχειρησης ειναι ενα προσχεδιο του εσωτερικου κανονισμου λειτουργιας και του οργανογραμματος της επιχειρησης. Η επιλογη της οικονομικης δραστηριοτητας της επιχειρησης αποτελει αυτονοητα μια καθοριστικη αποφαση για τη μετεπειτα βιωσιμοτητα της Κοιν.Σ.Επ. Όπως και καθε ιδιωτικη επιχειρηση, μια Κοιν.Σ.Επ. Ενταξης μπορει να δραστηριοποιηθει σε οποιοδηποτε πεδιο παροχης υπηρεσιων η παραγωγης και διαθεσης προιοντων επιθυμει - αγροτικη καλλιεργεια και κτηνοτροφια, μεταποιηση, χονδρικο και λιανικο εμποριο, απλες, τεχνικες η επιστημονικες υπηρεσιες, οικονομικα, ερευνα, εκδηλωσεις, πολιτιστικα, κοινωνικη φροντιδα, αθλητισμος κ.α. Ταυτοχρονα, η νομικη μορφη της Κοιν.Σ.Επ. επιτρεπει τη δραστηριοποιηση σε πολλαπλες οικονομικες δραστηριοτητες προκειμενου να καθισταται δυνατη η επιτευξη των σκοπων της. ~~~~~~~~~~~~~~~ *** ΚΕΦΑΛΑΙΟ *** ~~~~~~~~~~~~~~~ 10. Τυπικη-υποχρεωτικη διαδικασια ιδρυσης της Κοιν.Σ.Επ. *** ΤΟ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΣΥΣΤΑΣΗΣ: Το καταστατικο της Κοιν.Σ.Επ. πρεπει να εξειδικευει τη συνδρομη των προυποθεσεων του αρθρου 3 του ν.4430/2016 και να περιεχει: α) Την επωνυμια, την εδρα και τον σκοπο της Κοιν.Σ.Επ.. Η επωνυμια της Κοιν.Σ.Επ. οριζεται απο το σκοπο της και το ειδος της Κοιν.Σ.Επ.. Ονοματα μελων η τριτων δεν περιλαμβανονται στην επωνυμια της Κοιν.Σ.Επ. β) Για τα φυσικα προσωπα: τα ονοματεπωνυμα, τις διευθυνσεις κατοικιας, τους Α.Φ.Μ. των ιδρυτικων μελων, και αντιστοιχα για τα νομικα προσωπα: την επωνυμια, την εδρα, τον Α.Φ.Μ. και τον αριθμο Γ.Ε.Μ.Η. γ) Τους ορους εξοδου και εισοδου των μελων και τους λογους αποβολης ενος μελους. δ) Την εκταση της ευθυνης των μελων, οπως οριζεται στην παραγραφο 5 του αρθρου 16. ε) Το υψος της συνεταιριστικης μεριδας. στ) Τον ορισμο της προσωρινης Διοικουσας Επιτροπης που θα μεριμνησει για την εγκριση του και τη συγκληση της πρωτης γενικης συνελευσης για αναδειξη των οργανων διοικησης της Κοιν.Σ.Επ.. κατα τα λοιπα, το καταστατικο μπορει να παραπεμπει στις διαταξεις των οικειων νομων. Προτυπο του καταστατικου μπορειτε να βρειτε στο παραρτημα, καθως και στον ιστοτοπο του υπουργειου: http://www.ypakp.gr/ **** Η συσταση Κοιν.Σ.Επ. και η υπαγωγη της στις διαταξεις του νομου 4430/2016 γινεται με την εγγραφη της στο Γενικο Μητρωο Φορεων κοινωνικης και Αλληλεγγυας Οικονομιας, οποτε αποκτα νομικη προσωπικοτητα και εμπορικη ιδιοτητα [βλ. υποσημειωση 22] Η διαδικασια ειναι απλη και ανεξοδη (περιγραφεται αναλυτικα στην Υ.Α. 61621/Δ5.2643/30-12-2016 (ΦΕΚ Β΄56/18-1-2017), και περιλαμβανει τα εξης 2 βασικα βηματα: 1) Ηλεκτρονικη υποβολη αιτησης στο Μητρωο κοινωνικης Οικονομιας, με συνημμενο το καταστατικο και τα απαραιτητα δικαιολογητικα. 2) Εναρξη εργασιων στην αρμοδια Δ.Ο.Υ. και υποβολη προσθετων στοιχειων στο «Μητρωο». Παρακατω ακολουθει αναλυτικη περιγραφη των βηματων και των αναγκαιων ενεργειων. ➢ 1ο ΒΗΜΑ: Ηλεκτρονικη υποβολη αιτησης εγγραφης στο Γενικο Μητρωο Φορεων Κοινωνικης και Αλληλεγγυας Οικονομιας Συμπληρωνετε και υποβαλλετε ηλεκτρονικα την αιτηση εγγραφης στο Γενικο Μητρωο Φορεων Κοινωνικης και Αλληλεγγυας Οικονομιας, μεσω της ειδικης διαδικτυακης πυλης: https://kalo.yeka.gr Κατα τη φαση υποβολης της αιτησης εγγραφης, η προσβαση στην πυλη γινεται με τη χρηση των κωδικων που διαθετει το φυσικο προσωπο που υποβαλει την αιτηση (το μελος η ο εκπροσωπος της υπο συσταση Κοιν.Σ.Επ.) για την προσβαση στο συστημα Taxisnet (Γ.Γ.Π.Σ). Το προτυπο της αιτησης που πρεπει να υποβληθει διατιθεται στον ιστοτοπο του Υπουργειου Εργασιας, Κοινωνικης Ασφαλισης και Κοινωνικης Αλληλεγγυης (http://www.ypakp.gr/). ~~~~σελιδα 12~~~~~ Η αιτηση εγγραφης θα πρεπει να συνοδευεται απο: 1. Καταστατικο συστασης: Το καταστατικο σε ψηφιακη μορφη με εμφανεις τις πρωτοτυπες υπογραφες των ιδρυτικων μελων σε ολες τις σελιδες. Το καταστατικο πρεπει να υπογραφεται απο τουλαχιστον επτα (7) ατομα, αν προκειται για Κοιν.Σ.Επ. Ενταξης. 2. Υπευθυνη δηλωση του ν.1599/1986, υπογεγραμμενη για καθε ιδρυτικο μελος, στην οποια θα αναγραφεται οτι δεν συμμετεχει σε αλλη Κοιν.Σ.Επ. με ιδια δραστηριοτητα, η διαφορετικα τα στοιχεια της Κοιν.Σ.Επ. στην οποια συμμετεχει. 3. Για ατομα με αναπηρια θα πρεπει επισης να προσκομιζεται αποφαση εν ισχυ αρμοδιας Υγειονομικης Επιτροπης η αποφαση εν ισχυ των κεντρων Πιστοποιησης Αναπηριας (ΚΕ.Π.Α.), με την οποια να πιστοποιειται το ποσοστο και το ειδος της αναπηριας των εργαζομενων/μελων, σε ποσοστο ανω του 50%, για οιαδηποτε σωματικη, ψυχικη, νοητικη, αισθητηριακη αναπηρια. *** Στην περιπτωση που μελος της Κοιν.Σ.Επ. Ενταξης ειναι Νομικο Προσωπο Δημοσιου Δικαιου που υπαγεται σε Οργανισμο Τοπικης Αυτοδιοικησης, θα πρεπει να υποβληθει μαζι με τα υπολοιπα δικαιολογητικα και η σχετικη εγκριση του εποπτευοντος φορεα, καθως και τα νομιμοποιητικα εγγραφα για τη συμμετοχη Νομικου προσωπου και για την εξουσιοδοτηση σε φυσικο προσωπο για την υπογραφη του Καταστατικου. **** Το αρμοδιο τμημα του υπουργειου, μετα την ολοκληρωση της υποβολης της αιτησης, ελεγχει την ορθοτητα και την επαρκεια των δικαιολογητικων. Με την ολοκληρωση της διαδικασιας ελεγχου, και εφοσον πληρουνται οι προυποθεσεις εγγραφης, το Τμημα Μητρωου ενημερωνει σχετικα τον Φορεα, προκειμενου να προβει εντος δεκα (10) ημερων απο τη ληψη της ενημερωσης στην αποστολη του καταστατικου σε φυσικη μορφη και με πρωτοτυπες υπογραφες. Η υποβολη γινεται με χρηση προτυπης εντυπης αιτησης, η οποια διατιθεται στον ιστοτοπο του Υπουργειου Εργασιας, κοινωνικης Ασφαλισης και κοινωνικης Αλληλεγγυης. Στην εντυπη αιτηση αναγραφεται, υποχρεωτικα, ο αριθμος πρωτοκολλου της ηλεκτρονικης αιτησης εγγραφης. Αν μετα την παρελευση της προθεσμιας των τριαντα (30) ημερων δεν εχει υποβληθει η εντυπη αιτηση, το Τμημα Μητρωου προβαινει σε απορριψη του αιτηματος. Μετα την παραλαβη του πρωτοτυπου καταστατικου, το Τμημα Μητρωου προβαινει σε συγκριση των στοιχειων του με το αντιστοιχο ηλεκτρονικα υποβληθεν. Εφοσον δεν υπαρχουν αποκλισεις, το Τμημα Μητρωου προβαινει σε εγκριση του ηλεκτρονικου αιτηματος, αποδοση Αριθμου Γε.Μ.κ.Ο. και εκδοση της σχετικης βεβαιωσης εγγραφης, στην οποια επισυναπτεται επικυρωμενο αντιγραφο του εγκεκριμενου καταστατικου. Η βεβαιωση εγγραφης αποτελει δικαιολογητικο για την πραγματοποιηση της εναρξης εργασιων στην αρμοδια Φορολογικη Αρχη, καθως και για υποβολη σε αλλες Δημοσιες Αρχες. ➢ 2ο ΒΗΜΑ: Εναρξη εργασιων στην Δ.Ο.Υ. και υποβολη προσθετων στοιχειων 1. Προχωρατε σε εναρξη εργασιων στην αρμοδια Δ.Ο.Υ. (εφορια): Η εναρξη στην εφορια γινεται εντος τριαντα (30) ημερων απο την καταχωρηση του καταστατικου στο Γενικο Μητρωο (αρ. 4 παρ. 1 της ΠΟλ. 1003/31/12/2013 (ΦΕΚ Β΄19) οπου λαμβανεται και βεβαιωση εναρξης εργασιων. 2. Συμπληρωνετε και υποβαλλετε την αιτηση καταχωρησης προσθετων στοιχειων στο Μητρωο (ακριβη διευθυνση της εδρας της επιχειρησης, τη Δ.Ο.Υ στην οποια υπαγεται, Α.Φ.Μ. και Κ.Α.Δ., ετησιο προγραμμα δραστηριοτητων, συνθεση της Διοικουσας Επιτροπης κ.α.) συνυποβαλλοντας: α) Αντιγραφο βεβαιωσης εναρξης εργασιων στη Δ.Ο.Υ. β) Το Ετησιο Προγραμμα Δραστηριοτητων, με περιοδο αναφορας εως το τελος του τρεχοντος ετους. Ειδικα για τις εγγραφες που πραγματοποιουνται τους τελευταιους τεσσερις (4) μηνες του ετους, η περιοδος αναφορας εκτεινεται εως το τελος του επομενου ετους. γ) Πρακτικο Γενικης Συνελευσης για εκλογη της Διοικουσας Επιτροπης (για Κοιν.Σ.Επ.) δ) Πρακτικο της Διοικουσας Επιτροπης (για Κοιν.Σ.Επ.) για συγκροτηση της σε σωμα. Το Τμημα Μητρωου ελεγχει τα υποβληθεντα στοιχεια και προβαινει σε εγκριση του αιτηματος καταχωρησης προσθετων στοιχειων. Η Βεβαιωση Εγγραφης ισχυει εως την υποβολη του πρωτου Ετησιου Προγραμματος Δραστηριοτητων και Απολογισμου, οποτε αντικαθισταται απο το Πιστοποιητικο Μελους του Μητρωου. ~~~~σελιδα 13~~~~~ *** Στην ιστοσελιδα του Υπουργειου Εργασιας, Κοινωνικης Ασφαλισης και Κοινωνικης Αλληλεγγυης www.ypakp.gr (ετικετα: Μητρωο Κοινωνικης Οικονομιας), υπαρχουν προτυπα των αιτησεων και των καταστατικων, υπευθυνες δηλωσεις και αλλο χρησιμο πληροφοριακο υλικο. **** ~~~~~~~~~~~~~~~ *** ΚΕΦΑΛΑΙΟ *** ~~~~~~~~~~~~~~~ 11. Τυπικα κριτηρια υπαγωγης στο μητρωο φορεων κοινωνικης και αλληλεγγυας οικονομιας Καθε φορεας που συστηνεται και διεπεται απο τις διαταξεις του ν.4430/2016, για να πιστοποιηθει ως Κοινωνικη Συνεταιριστικη Επιχειρηση και να εγγραφει στο Μητρωο Κοινωνικης και Αλληλεγγυας Οικονομιας ως Κοιν.Σ.Επ. Ενταξης, πρεπει να πληροι σωρευτικα ορισμενα κριτηρια. Ο ελεγχος του καταστατικου, καθως και των λοιπων δικαιολογητικων που υποβαλλονται στο Μητρωο, θα πρεπει να πιστοποιησει οτι η επιχειρηση πληροιτα ακολουθα κριτηρια ως προς τον σκοπο της, τη συνθεση των μελων, τη διοικηση και τη λειτουργια της, τις συνεταιριστικες μεριδες και τη διανομη των κερδων. Η πλειονοτητα αυτων των κριτηριων ελεγχονται συμφωνα με τα οικεια αρθρα του καταστατικου της συνεταιριστικης επιχειρησης. Τα κριτηρια για την εγγραφη και την πιστοποιηση των Κοιν.Σ.Επ. στο Μ.Κ.Ε διακρινονται: α) σε γενικα κριτηρια, τα οποια εχουν οριζοντια εφαρμογη για ολα τα νομικα προσωπα, ανεξαρτητα απο την κατηγορια του Μητρωου που θα εγγραφουν και β) σε ειδικα κριτηρια, τα οποια πρεπει να πληρουνται αναλογα με την επιμερους κατηγορια του Μητρωου στην οποια επιθυμουν να εγγραφουν. Για τις Κοιν.Σ.Επ. Ενταξης ευαλωτων ομαδων θα πρεπει να ισχυουν σωρευτικα τα εξης: ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΣΚΟΠΟ ➢ Να εξειδικευει ως καταστατικο σκοπο τη συλλογικη και κοινωνικη ωφελεια, οπως οριζεται στον νομο, και ως ειδικοτερο σκοπο την ενταξη στην οικονομικη και κοινωνικη ζωη των ατομων που ανηκουν στις ευαλωτες ομαδες. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ➢ Να αποτελειται απο επτα τουλαχιστον μελη. ➢ Το 30% των μελων (τουλαχιστον) να ανηκει στις ευαλωτες ομαδες. ➢ Σε περιπτωση που συμμετεχουν ως μελη νομικα προσωπα, το ποσοστο συμμετοχης τους δεν πρεπει να υπερβαινει το 1/3 των μελων. ➢ Εαν συμμετεχουν ως μελη Ν.Π.Δ.Δ. η Ν.Π.Ι.Δ. τα οποια εποπτευονται απο δημοσιο φορεα θα πρεπει να υπαρχει εγκριση για την συμμετοχη τους απο τον εποπτευοντα φορεα. ➢ Να μην συμμετεχουν σε αυτην μελη τα οποια συμμετεχουν ταυτοχρονα και σε αλλη Κοιν.Σ.Επ. με την ιδια δραστηριοτητα. (Ως ιδιες δραστηριοτητες για τους σκοπους της παρουσας νοουνται οι δραστηριοτητες που εντασσονται στην ιδια δευτεροβαθμια κατηγορια Κωδικων Αριθμων Δραστηριοτητας (Κ.Α.Δ.), συμφωνα με την Εθνικη Ονοματολογια Οικονομικων Δραστηριοτητων [βλ. υποσημειωση 23]. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ➢ Ο συνεταιρισμος πρεπει να μεριμνα για την πληροφορηση και τη συμμετοχη των μελων του και να εφαρμοζει δημοκρατικο συστημα ληψης αποφασεων συμφωνα με την αρχη ενα μελος μια ψηφος (ανεξαρτητα απο τον αριθμο των μεριδων που κατεχει καθε μελος). ➢ Να τηρει τις διαταξεις του ν.1667/1986 ως προς τη σχεση μεταξυ των μελων, τη διοικηση, τη λειτουργια και τη λυση του, με τις εξαιρεσεις που ρητα προβλεπονται στον ν.4430/2016. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΚΕΡΔΩΝ ➢ Καθε μελος του να διαθετει τουλαχιστον μια υποχρεωτικη συνεταιριστικη μεριδα υψους κατ’ ελαχιστο 100 ευρω. ➢ Το καταστατικο οφειλει να προβλεπει περιορισμους στη διανομη κερδων: Να διανεμει ποσοστο 35% των κερδων στους εργαζομενους της επιχειρησης, εκτος αν τα 2/3 των μελων της Γενικης Συνελευσης του Φορεα αποφασισουν αιτιολογημενα τη διαθεση μερους η ολου του ποσοστου αυτου σε δραστηριοτητες για τη δημιουργια νεων θεσεων εργασιας και τη γενικοτερη διευρυνση της παραγωγικης του δραστηριοτητας. ~~~~σελιδα 14~~~~~ ~~~~~~~~~~~~~~~ *** ΚΕΦΑΛΑΙΟ *** ~~~~~~~~~~~~~~~ 12. Διοικηση της Κοιν.Σ.Επ. Τα οργανα διοικησης και ο τροπος ληψης των αποφασεων μιας Κοιν.Σ.Επ. Ενταξης περιγραφονται αναλυτικα στο ν.4430/2016, και συγκεκριμενα στα αρθρα 19 και 20. Καθως η δημοκρατικη λειτουργια ειναι ενα απο τα βασικα χαρακτηριστικα της Κοιν.Σ.Επ., ως ανωτατο οργανο οριζεται η Γενικη Συνελευση των μελων. Η Γενικη Συνελευση αποφασιζει για ολα τα θεματα και απαρτιζεται απο ολα τα μελη της Κοιν.Σ.Επ., τα οποια μετεχουν και ψηφιζουν αυτοπροσωπως. H τακτικη Γενικη Συνελευση συγκαλειται υποχρεωτικα τουλαχιστον μια (1) φορα καθε ετος. Εκτελεστικο διοικητικο οργανο της Κοιν.Σ.Επ. ειναι η Διοικουσα Επιτροπη (αρ. 20 ν.4430/2016), η οποια απαρτιζεται απο τον Προεδρο και δυο τουλαχιστον μελη. Η Δ.Ε. ειναι αμισθη και εκλεγεται απο τη Γενικη Συνελευση. Αν τα μελη της Κοιν.Σ.Επ. ειναι πεντε (5), αντι για Διοικουσα Επιτροπη τα μελη μπορουν να εκλεξουν διαχειριστη. ~~~~~~~~~~~~~~~ *** ΚΕΦΑΛΑΙΟ *** ~~~~~~~~~~~~~~~ 13. Πηγες χρηματοδοτησης Οι ποροι ενος συνεταιρισμου περιλαμβανουν: 1. Το ιδρυτικο κεφαλαιο και το κεφαλαιο που προκυπτει απο τη διαθεση νεων συνεταιριστικων μεριδων. 2. Εσοδα απο την ασκηση των δραστηριοτητων του και την εκμεταλλευση των περιουσιακων του στοιχειων. 3. Επιχορηγησεις απο το Προγραμμα Δημοσιων Επενδυσεων, την Ευρωπαικη Ενωση, διεθνεις η εθνικους οργανισμους η Οργανισμους Τοπικης Αυτοδιοικησης α΄ και β΄ βαθμου, και εσοδα απο αλλα προγραμματα. 4. Κεφαλαια απο κληροδοτηματα, δωρεες τριτων και παραχωρησεις της χρησης περιουσιακων στοιχειων. Οι Κοιν.Σ.Επ. εντασσονται σε ολες τις κρατικες χρηματοδοτησεις, εχουν προσβαση στη χρηματοδοτηση απο το Εθνικο Ταμειο Επιχειρηματικοτητας και Αναπτυξης, μπορουν να εντασσονται στον Αναπτυξιακο Νομο 4399/2016 (ΦΕΚ Α΄117) για την «Ενισχυση των Ιδιωτικων Επενδυσεων για την Οικονομικη Αναπτυξη, την Επιχειρηματικοτητα και την Περιφερειακη Συνοχη» (ΕΣΠΑ), μπορουν να εντασσονται σε προγραμματα στηριξης της επιχειρηματικοτητας, σε προγραμματα του Ο.Α.Ε.Δ. για τη στηριξη της εργασιας και στις καθε ειδους ενεργητικες πολιτικες απασχολησης. Επιπροσθετως, οι Κοιν.Σ.Επ. μπορουν να εχουν προσβαση στη χρηματοδοτηση απο το Ταμειο Κοινωνικης Οικονομιας [βλ. υποσημειωση 24]. Στα οικονομικα πλεονεκτηματα των Κοιν.Σ.Επ. ειναι η δυνατοτητα τους να συναπτουν προγραμματικες συμβασεις με το Δημοσιο, τον ευρυτερο δημοσιο τομεα και τους ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμου. Οι ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμου, τα Ν.Π.Δ.Δ. και τα Ν.Π.Ι.Δ. - φορεις της Γενικης Κυβερνησης μπορει να παραχωρουν, με αποφαση του διοικητικου τους οργανου, τη χρηση κινητης και ακινητης περιουσιας τους σε Φορεις Κοινωνικης και Αλληλεγγυας Οικονομιας για την ενισχυση δραστηριοτητων συλλογικης και κοινωνικης ωφελειας. Ιδιαιτερα στο εξωτερικο, ειναι διαδεδομενοι και εναλλακτικοι τροποι χρηματοδοτησης στους οποιους μπορει να στραφει μια κοινωνικη επιχειρηση, οπως ειναι το Crowdfunding (τροπος συμμετοχικης χρηματοδοτησης) και το community shares (κοινοτικες μετοχες). *** Τα εσοδα των Κοιν.Σ.Επ. απο δημοσιους φορεις δεν θα πρεπει να υπερβαινουν το 65% του συνολικου κυκλου εργασιων / τζιρου εντος μιας τριετιας. **** ~~~~σελιδα 15~~~~~ ~~~~~~~~~~~~~~~ *** ΚΕΦΑΛΑΙΟ *** ~~~~~~~~~~~~~~~ 14. Φορεις που παρεχουν υποστηριξη σε κοινωνικες συνεταιριστικες επιχειρησεις *** Συμφωνα με την ερευνα του British Council (2017), το 45% των φορεων που ειναι εγγεγραμμενοι στο «Μητρωο» συμμετεχουν σε δικτυα φορεων Κ.ΑΛ.Ο. Οι απαντησεις των φορεων αναδεικνυουν ως βασικα οφελη της δικτυωσης την αντληση γνωσης απο αλλους φορεις Κ.ΑΛ.Ο., την προσβαση σε χρησιμες πληροφοριες, αλλα και την απο κοινου ληψη πρωτοβουλιων για την ευαισθητοποιηση και την προωθηση υποστηρικτικων πολιτικων. **** Περιφερειακα των φορεων Κ.ΑΛ.Ο. εχει αναπτυχθει τα τελευταια χρονια ενα πλεγμα υποστηρικτικων φορεων που υποστηριζουν την αναπτυξη και τη λειτουργια των κοινωνικων επιχειρησεων. Οι εν λογω φορεις περιλαμβανουν φορεις υποστηριξης της αναπτυξης επιχειρηματικης δραστηριοτητας (θερμοκοιτιδες επιχειρησεων, χωροι εργασιας, προγραμματα επιταχυνσης της επιχειρηματικης δραστηριοτητας (accelerators) [βλ. υποσημειωση 25], φορεις παροχης επιχειρηματικων συμβουλων, φορεις χρηματοδοτησης, φορεις δικτυωσης, καθως και υποστηρικτες κρατικες και αυτοδιοικητικες δομες). Ειδικοτερα, μεσω του ΕΠ «ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ, ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ», ΕΣΠΑ 2014-2020, εγκριθηκε η χρηματοδοτηση δεκαπεντε (15) Κεντρων Στηριξης της Κοινωνικης και Αλληλεγγυας Οικονομιας (απο φορεις Κ.ΑΛ.Ο.),τα οποια λειτουργουν ως «σημεια ενημερωσης» για θεματα που αφορουν την Κ.ΑΛ.Ο., ως δομες συμβουλευτικης υποστηριξης κοινωνικων επιχειρηματιων και υποψηφιων κοινωνικων επιχειρηματιων, και ως δομες υποστηριξης της δημιουργιας και αναπτυξης αλλων φορεων Κ.ΑΛ.Ο. ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΟΙ ΙΣΤΟΤΟΠΟΙ http://foreis-kalo.gr/ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ ΦΟΡΕΩΝ Κ.ΑΛ.Ο.: Σκοπος της πλατφορμας αυτης ειναι η παρουσιαση και η δικτυωση ολων των φορεων Κ.ΑΛ.Ο που λειτουργουν στην Ελλαδα. Η πλατφορμα περιλαμβανει ενημερωσεις σχετικα με τις προσφατες εξελιξεις στον τομεα καθως και πληροφορηση για διαδικαστικα θεματα. http://KoinSEp.Org Ενημερωτικη πυλη για θεματα κοινωνικων επιχειρησεων. http://pokoinsep.org Ιστοτοπος της υπο συσταση Πανελληνιας Ομοσπονδιας Κοιν.Σ.Επ. http://seforum.gr Φορουμ Κοινωνικης Επιχειρηματικοτητας: ανοικτη πλατφορμα συνεργασιας για την προωθηση της κοινωνικης επιχειρηματικοτητας στη βαση αξιων, αρχων και κοινων οπτικων. http://Enallaktikos.gr Ανεξαρτητος κομβος για την Αλληλεγγυα, Κοινωνικη - Συνεργατικη Οικονομια, την Αειφορια και την Κοινωνια των Πολιτων. https://dock.zone/ Dock: διεπιστημονικη ομαδα που λειτουργει με συνεταιριστικη δομη με σκοπο να παρεχει υποστηριξη σε φορεις/εγχειρηματα Κ.ΑΛ.Ο (Παροχη Πληροφορησης, Εκπαιδευτικα Προγραμματα, Εξατομικευμενες Συναντησεις, Σεμιναρια και Εργαλεια, Δικτυωση και Αναπτυξη Συνεργειων). https://www.dose.aueb.gr/ Πιστοποιημενο εκπαιδευτικο προγραμμα (90 ωρων) στην Κοινωνικη Επιχειρηματικοτητα του Οικονομικου Πανεπιστημιου Αθηνων. ~~~~σελιδα 16~~~~~ ~~~~~~~~~~~~~~~~~ *** Υποσημειωσεις *** ~~~~~~~~~~~~~~~~~ 1 Στους φορεις της οργανωσης περιλαμβανονται συνεταιρισμοι, ταμεια αλληλασφαλισης, ενωσεις και ιδρυματα. 2 Δικτυο κοινωνικης Αλληλεγγυης και Περιφερειακης Αναπτυξης. Ορισμος, Αξιες και Αρχες που διεπουν μια Συνεταιριστικη Επιχειρηση. Ιωαννινα. Διατιθεται στη διευθυνση: http://www.diktio-kapa.dos.gr/keimena/arxes.pdf 3 ο.π. 4 Defourny, J. & Nyssens, M. (2013). Social Co-operatives: When Social Enterprises Meet the Co-operative Tradition. Journal of Entrepreneurial and Organizational Diversity, 2(2):11-33. Διατιθεται στη διευθυνση: https://www.euricse.eu/wp-content/uploads/2016/06/defournyultimo.pdf 5 European Commission / Directorate-General for Employment, Social Affairs and Inclusion. (2015). A map of social enterprises and their ecosystems in Europe – Synthesis Report. Λουξεμβουργο: Υπηρεσια Εκδοσεων της Ευρωπαικης Ενωσης. Διατιθεται στη διευθυνση: https://ec.europa.eu/social/main.jsp?langId=en&catId=952&intPageId=2914& 6 Ευρωπαικη Οικονομικη και Κοινωνικη Επιτροπη (2017). Προσφατες εξελιξεις της κοινωνικης οικονομιας στην Ευρωπαικη Ενωση – Συνοπτικη παρουσιαση. Βρυξελλες. Διατιθεται στη διευθυνση: https://www.eesc.europa.eu/sites/ default/files/files/ qe-04-17-876-el-n.pdf 7 Βλ. http://www.socialeconomy.eu.org/who-see 8https://aplo.yeka.gr/Pages/ErgasiaEntakshApasxolhsh/KoinwnikhProstasiaKaiSynoxh/MitrwoKoinonikhsOikonomias.aspx 9 Υπουργειο Εργασιας, Κοινωνικης Ασφαλισης και Κοινωνικης Αλληλεγγυης/Ειδικη Γραμματεια Κοινωνικης και Αλληλεγγυας Οικονομιας (2017), Ετησια Εκθεση 2017 & Σχεδιο Δρασης για την Αναπτυξη του Οικοσυστηματος της Κοινωνικης και Αλληλεγγυας Οικονομιας 2017-2023. Αθηνα. Διατιθεται στη διευθυνση: https://www.ypakp.gr/uploads/docs/10678.pdf 10 Βλ. Βρετανικο Συμβουλιο (British Council) (2018), Εκθεση για την Κοινωνικη και Αλληλεγγυα Οικονομια στην Ελλαδα. Συνταχθηκε απο τους φορεις European Village και Social Enterprise UK για λογαριασμο του British Council στο πλαισιο της τεχνικης βοηθειας προς το Ελληνικο Υπουργειο Εργασιας, Κοινωνικης Ασφαλισης και Κοινωνικης Αλληλεγγυης. Αθηνα. Διατιθεται στη διευθυνση: https://foreis-kalo.gr/sites/files/SSE_in_Greece_GR.pdf 11 Πηγη Στοιχειων: Προσφατες εξελιξεις της κοινωνικης οικονομιας στην Ευρωπαικη Ενωση, Στοιχεια Eurostat ετους 2015. 12 Εφημεριδα της Κυβερνησεως. (2017). Υπουργικη Αποφαση του Υπουργειου Εργασιας, Κοινωνικης Ασφαλισης και Κοινωνικης Αλληλεγγυης Υπ. Αριθ. 61621/Δ5.2643 (ΦΕΚ 56/Β/18.01.2017). Τηρηση και λειτουργια του Γενικου Μητρωου Φορεων Κοινωνικης και Αλληλεγγυας Οικονομιας του ν. 4430/2016 (ΦΕΚ 205/Α/31.10.2016) «Κοινωνικη και Αλληλεγγυα Οικονομια και αναπτυξη των φορεων της και αλλες διαταξεις», και Εφημεριδα της Κυβερνησεως (2016), Νομος 4430/2016 (ΦΕΚ Α 205/31.10.2016), Κοινωνικη και Αλληλεγγυα Οικονομια και αναπτυξη των φορεων της και αλλες διαταξεις. 13 Πηγη στοιχειων: Ετησια Εκθεση 2017 & Σχεδιο Δρασης για την Αναπτυξη του Οικοσυστηματος της Κοινωνικης και Αλληλεγγυας Οικονομιας 2017-2023. 14 Βρετανικο Συμβουλιο (British Council) (2018), Εκθεση για την Κοινωνικη και Αλληλεγγυα Οικονομια στην Ελλαδα. 15 Εφημεριδα Της Κυβερνησεως (2016), Νομος 4430/2016 (ΦΕΚ Α 205/31.10.2016), Κοινωνικη και Αλληλεγγυα Οικονομια και αναπτυξη των φορεων της και αλλες διαταξεις. 16 ο.π. 17 ο.π. 18 Βλεπε, επισης, Υπουργειο Εργασιας, Κοινωνικης Ασφαλισης και Κοινωνικης Αλληλεγγυης / Διαδικτυακη Πυλη “Ψηφιακων Υπηρεσιων Μιας Στασης - ΑΠΛΟ” / Κοινωνικη και Αλληλεγγυα Οικονομια /Μητρωο Φορεων Κ.ΑΛ.Ο. Συχνες Ερωτησεις. Διατιθεται Στη Διευθυνση: https://Aplo.Yeka.Gr/Pages/Koinonikiallilegiaoikonomia/Mitrwoforewnkalo.Aspx 19 Αδαμ, Σ. (2014). Οδηγος Δημιουργιας Κοινωνικων Επιχειρησεων. Θεσσαλονικη, Ιδρυμα Χαινριχ Μπελ Ελλαδας. Διατιθεται στη διευθυνση: http://gr.boell.org/sites/default/files/guide_for_social_coopearatives_final.pdf 20 ο.π. 21 Βλ. https://koinsep.org/%CE%BA%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CF%89%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE% AE-%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%AF%CE%B1-%CE%B7-%CE %B5%CE%BB%CF%80%CE%AF%CE%B4%CE%B1-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CE%BC%CE%AD/ 22 Βλεπε, επισης, κεντρο Στηριξης κοινωνικης και Αλληλεγγυας Οικονομιας (Δικτυο κοινΣΕπ), Οδηγος Ιδρυσης ΚοινΣΕπ. Αθηνα. Διατιθεται στη διευθυνση: http://koinsep.org/wp-content/uploads/2014/02/info-about-KoinSEp.pdf 23 Βλ. (Α.Υ.Ο.Ο. 1100330/1954/ΔΜ/ΠΟΛ. 1133/6.10.2008) 24 Βλεπε επισης, Παπαλεξιου Α. Χρηματοδοτηση Κοινωνικων Επιχειρησεων. Διατιθεται στη διευθυνση: https:// footstep.gr/images/files/Solidarity-Mission-xrimatodotisi-koinonikwn-epixeirisewn-apostolos-papaleksiou.pdf 25 Αναλυτικη λιστα με φορεις και υπηρεσιες μπορειτε να βρειτε στην ΕΚΘΕΣΗ: https://foreis-kalo.gr/sites/files/ SSE_in_Greece_GR.pdf (σελ.27) ~~~~~~~~~~~~~~~~ *** Οπισθοφυλλο *** ~~~~~~~~~~~~~~~~ ISBN πρωτοτυπης εκδοσης (εντυπο βιβλιο): 978-618-5124-08-3 [Λογοτυπο] (αριστερα) Σημαια Ευρωπαικη Ενωση Ευρωπαικο Κοινωνικο Ταμειο (κεντρο) Επιχειρησιακο Προγραμμα Αναπτυξη Ανθρωπινου Δυναμικου, Εκπαιδευση και Δια Βιου Μαθηση Ειδικη Υπηρεσια Διαχειρισης Με τη συγχρηματοδοτηση της Ελλαδας και της Ευρωπαικης Ενωσης (δεξια) ΕΣΠΑ 2014-2020 αναπτυξη-εργασια-αλληλεγγυη [Τελος λογοτυπου]